رحمت الهی

قال الصادق جعفر بن محمد علیه السلام اذا کان یوم القیامة نشر الله تبارک و تعالى رحمته حتى یطمع ابلیس فى رحمته 
امام صادق علیه السلام مى فرماید:
((وقتى روز قیامت فرا مى رسد خداوند رحمت خود را آنقدر وسعت و گسترش مى دهد که حتى شیطان نیز به رحمت او طمع مى نماید.))
توجه به رحمت و تفضل حضرت باریتعالى شخص با ایمان را به نجات از عذاب قیامت امیدوار مى نماید و به وى نوید عفو و بخشش مى دهد و توجه به عدل و دادگرى خداوند، براى مومن واقعى موجب خوف از عذاب قیامت است و او را با اقتضاى لغزش ها و گناهانى که دارد، دچار بیم و نگرانى مى نماید و این هر دو حالت لازم است در ضمیر افراد با ایمان باشد. یعنى هم به رحمت خداوند امیدوار باشند و هم از عذاب او خائف باشند.
بسم الله الذى لا اءرجو الا فضله و لا اءخشى الا عدله ؛ ⁽¹⁾ 
((به نام خداوندى که جز به فضل او امید ندارم و جز از عدل او ترسى ندارم .))
اگر افراد در روز جزا مورد غضب و عنایت خدا واقع شوند و مشمول عفو و بخشش حضرت حق قرار گیرند، به آسانى از شداید قیامت رهایى مى یابند و در بهشت جاودان مستقر مى گردند. زیرا در زمینه رحمت و راءفت الهى ممکن است با کوچکترین مستمسک ، از بزرگترین لغزش چشم پوشى گردد و کوه گناه به کاهى از عمل صالح بخشیده شود و گناهکار را از کیفر و مجازات معاف سازند.
در این باره نمونه هاى بسیارى در خلال روایات اولیاى اسلام آمده است .
قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :
حوسب رجل ممن کان قبلکم فلم یوجد له من الخیر شى ء الا اءنه کان یخالط الناس و کان موسرا و کان یاءمر غلمانه اءن یتجاوزوا عن المعسرین فقال الله عز و جل : نحن اءحق بذلک منه تجاوزوا عنه ؛ ⁽²⁾ 
رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم فرموده :
((مردى از امم گذشته که داراى تمکن و ثروت بوده و در پیشگاه الهى مورد محاسبه قرار مى گیرد، در نامه عملش کار خوبى مشاهده نمى شود، جز آن که در معاملات و معاشرت هاى خود با مردم رعایت حال افراد فقیر و بى بضاعت را مى نمود و به غلامان خویش سفارش کرده بود که اگر افرادى به من مدیونند اما بى بضاعت و تهى دست هستند، از آنان مطالبه طلب ننمایید و از حسابشان چشم پوشى کنید.
آنها از مال دنیا دستشان خالى است ، چیزى ندارند و نمى توانند بدهى خویش را بپردازند.))
خداوند مى فرماید:
من به ارفاق نسبت به افراد تهى دست و بى بضاعت از او شایسته تر هستم و به فرشتگان و ماءمورین حساب مى فرماید:
((از وى بگذرید.)) یعنى هم اکنون این شخص با دست خالى در موقف حساب قرار گرفته و چیزى از اعمال خوب ندارد، شایسته است که مشمول عفو و بخشش قرار گیرد.
اگر خداوند اراده فرماید با مردم بر اساس عدل و داد رفتار نماید و تمام جزئیات کارهاى دوران عمر آنها را که در پرونده اعمالشان ثبت شده با دقت مورد رسیدگى قرار دهد، هرگز از گرفتارى و عذاب رهایى نمى یابند و به فلاح و رستگارى نایل نمى گردند.
آیا مى شود یک انسان ، هر قدر هم از گفتار و رفتار خویش مراقبت شرعى نماید، تمام عمر را بدون لغزش بگذراند و از عفو و بخشش الهى بى نیاز باشد؟
قرآن شریف به این پرسش پاسخ مى گوید:
و لولا فضل الله علیکم و رحمته ما زکا منکم من اءحد ابدا؛ ⁽³⁾ 
((اگر فضل و رحمت الهى شامل حالتان نشود، هیچ یک از شما به پاکى و رستگارى نائل نخواهید شد.))⁽⁴⁾

---

1- صحیفه سجادیه ، دعاى یوم الاحد. 
2- مجموعه ورام ، ج 1، ص 8. 
3- سوره مبارکه نور، آیه 21. 
4- معاد از نظر روح و جسم ، ج 2، ص 326.